انعطاف پذیری چیست؟ چگونه افراد انعطاف پذیر اهداف ارزشمند خود را دنبال می کنند؟

انعطاف پذیری می تواند در مورد موضوعات مختلفی مطرح شود از جمله انعطاف پذیری بدن، انعظاف پذیری شناختی و انعطاف پذیری روانی. در فرهنگ دهخدا آمده است انعطاف پذیر یعنی آنچه خمیدگی و برگشت پذیری دارد، یغنی در مقابل یک نیرو خم می شود و دوباره به حالت اولیه اش باز می گردد.

همه ما در نقاطی از زندگی با مشکلاتی مواجه می شویم. همه ما احساسات ناامیدی، اضطراب و ناراحتی را در لحظه هایی از زندگی تجربه می کنیم. چه قدر می توانیم با احساسات و هیجانات منفی مان کنار بیاییم و به حرکت به سمت اهدافمان ادامه دهیم؟

تعریف انعطاف پذیری روانی

تعریف انعطاف پذیری روانی به طور خلاصه این است که فرد بتواند اهداف ارزشمند خودش را صرف نظر از اینکه ناراحتی روانی را تجربه می کند دنبال کند (Kashdan et al., 2020)

پژوهشگران مختلفی روی انعطاف پذیری روانی کار کرده اند و بنابراین انعطاف پذیری روانی می تواند شامل اجزای متفاوتی باشد. طبق شاخص انعطاف پذیری که Kashdan و همکارانش آن را ساختند، انعطاف پذیری روانی شامل سه جزء است: اجتناب، پذیرش و استفاده کردن (افسار زدن)

انعطاف پذیری روانی - جزء اجتناب

وقتی در مسیر رسیدن به هدف افکار و احساسات منفی به سراغ ما می آیند، بعضی افراد از تلاش برای رسیدن به هدفشان دست می کشند. آن ها آن قدر درگیر این احساسات می شوند که دیگر نمی توانند روی هدف خود متمرکز شوند و دائما فکر می کنند چرا این هدف را دنبال کنم وقتی می توانم به کارهای لذت بخش تری بپردازم. بخش اجتنابی انعطاف پذیری روانی به این اشاره دارد که چه مقدار می توانیم در مسیر هدفمان از احساسات و افکار منفی نگریزیم. یعنی وقتی ناامید می شویم یا با تکلیف دشواری دست و پنجه نرم می کنیم باز هم به سمت هدف ادامه بدهیم.

انعطاف پذیری روانی - جزء پذیرش

آیا شما هنگامی که احساسات منفی سراغ شما می آیند می توانید بدون هیچ قضاوتی فقط آن ها را تجربه کنید یا اینکه دوست دارید آن ها را از بین ببرید؟ آیا می توانید قبول کنید بعضی از ناراحتی ها و مشکلاتی که در مسیر هدفتان دارید را نمی توانید تغییر دهید و باید در برابر آن ها شکیبا باشید. پذیرش در انعطاف پذیری روانی یعنی ما بتوانیم بدون اینکه در احساسات و افکار منفی مان غرق شویم آن ها را مشاهده و تجربه کنیم.

انعطاف پذیری روانی - جزء استفاده کردن (افسار زدن)

اگر احساسات منفی را مانند اسبی در نظر بگیریم ما می توانیم به آن افسار بزنیم و برای رسیدن به اهدافمان بتازیم

در روانشناسی سنتی خیلی اوقات هدف تغییر از بین بردن احساسات منفی یا تجربه کردن آن ها است. اما آیا می دانید می توان از احساسات منفی در مسیر هدف استفاده کرد. واژه harness در معنای اسمی به معنی افسار اسب است و در معنای فعلی به معنی افسار زدن یا استفاده کردن است. بعد harnessing یا افسارزدن در انعطاف پذیری روانی در مورد این صحبت می کند که ما می توانیم از انرژی روانی احساسات منفی در مسیر احساساتمان استفاده کنیم. اگر احساسات منفی را مانند اسبی در نظر بگیریم ما می توانیم به آن افسار بزنیم و برای رسیدن به اهدافمان بتازیم. وقتی نگران هستید، می توانید از نگرانی برای فکر کردن به راه حل مساله خود استفاده کنید. وقتی که طبق برنامه خود عمل نکرده اید، احساس گناه می تواند به شما کمک کند خودتان را به برنامه برسانید. و وقتی با موانع مواجه می شوید احساس ناکامی می تواند به شما انرژی بدهد که هدف خود را قوی تر دنبال کنید.

انعطاف پذیری روانی چه فوایدی دارد؟

افرادی که انعطاف پذیری روانی بالایی دارند بهتر می توانند هیجانات خود را تنظیم کنند. آن ها هنگامی که با اتفاق های استرس زا در زندگی مواجه می شوند کم تر به توانایی های خود شک می کنند و اضطراب کم تری را تجربه می کنند. آن ها آرامش و خوشحالی بیش تری را تجربه می کنند و بیش تر قدردان زندگی هستند.

منابع

Kashdan, T. B., Disabato, D. J., Goodman, F. R., Doorley, J. D., & McKnight, P. E. (2020). Understanding psychological flexibility: A multimethod exploration of pursuing valued goals despite the presence of distress. Psychological Assessment, 32(9), 829.