شکل گیری عزت نفس در دوره های رشدی

فاطمه شاد، مطهره اکبری مقدم        25/9/96

کلاس 10 - 12

    عزت نفس به معنای برآوردی و قضاوتی که از ارزش خود و احساس هایی که مربوط به آن می کنیم ،این ارزیابی ها ازمهمترین جنبه های رشد هستند و تاثیر مهمی بر رفتار دارد. در سه سالگی خانواده هایی که ازارزش وعملکرد کودکشان عیب جویی میکنند برعکس والدین کودکانی که صبورانه کودکان را ترغیب میکنند وچگونگی راه موفق شدن را به فرزندانشان باحوصله توضیح میدهند، وقتی با چالشی برخورد میکنند به راحتی از تلاش دست میکشند واندوهگین و خجالتزده میشوند.کودکان در چهار سالگی دارای چند نوع ارزیابی دارند مثلا کنار آمدن با خانواده،رابطه با دوستان و.. اماچون نمیتوانستند بین ویژگی مطلوب و نامطلوب تفاوت ایجاد بشوند شایستگی خود را بسیار بالاتر فرض میکنند.عزت نفس به ابتکار عمل کودکان پیش دبستانی کمک میکند ،زیرا باید تکالیف زیادی را به عهده بگیرند.

(برک ،1394، صص 533_534)

                 در دوره ی نوجوانی نوجوانان چند ارزیابی دیگر اضافه میکنند مانند جاذبه رمانتیک،شایسته ی شغلی و دوستی صمیمیانه  نوجوانان نیز اغلب عزت نفسشان افزایش پیدا میکند و اظهار میکنند که خوشتیپ تر ،خوش برخوردتر و جذابتر از گذشته شده اند. پس از بررسی در سیزده کشور صنعتی مشخص شد که اغلب نوجوانان خوشبین اند و احساس میکنند به راحتی از پس مشکلات بر می آیند. در نوجوانی مانند کودکی، فرزندپروری مقتدرانه و ترغیب معلمین عزت نفس بالا را پیش بینی میکند، در مقابل فرزندان والدینی که از طرف والدین توهین و سرزنش زیادی میشوند عموما عزت نفس پایینی دارند و معمولا نوجوانانی که در این گونه خانواده ها تربیت شده اند برای تایید عزت نفس خود به همسالان رجوع میکنند.

کسانی که عزت نفس بالایی دارند کاملا سازگار، معاشرتی ، و وظیفه شناس هستند و عزت نفس  بالا همچنین از شکست های تحصیلی و اعتیاد به مواد مخدر و خودکشی جلوگیری میکند . (برک ،1394، صص. 70_71) تحقیقات نشان داده والدینی که عزت نفس خوبی دارند فرزندان آنها نیز عزت نفس بالایی دارند ،زیرا والدین به کودکان احترام میگذارند و اجازه ی شرکت در تصمیم گیری ها را به کودک میدهند و به طور کل این کودکان خلاق تر و مستقل تر هستند. لازم است که والدین برای رشد عزت نفس فرزندانشان تلاش کنند، زیرا معمولا عزت نفس در طول زمان ثابت میماند کودکی که در شش سالگی ذهنیتی مثبتی از خود دارد و سالهای بعد نیز همین ذهنیت را خواهد داشت .(وندر زندن, ،1389 ص. 141 )

   محققان در این مقاله توسعه و افزایش عزت نفس را از سن نوجوانی تا سن سالمندی مورد بررسی قرار دادند. داده ها از

مطالعه تغییر زندگی امریکایی ها است که شامل ۴ ارزیابی  در یک دوره ۱۶ ساله که دارای نمونه ای با ۳۶۱۷ نفر از سن

 ۲۵ تا ۱۰۴ سال است. تجزیه و تحلیل منحنی عزت نفس نشان داد که عزت نفس به دنبال یک مسیر مستقیم در طول

عمر رشد میکند ، در طول نوجوانی و جوانی افزایش میابد و سپس در سن ۶۰ سالگی به اوج خود میرسد میزان عزت

نفس در افراد به تدریج کاهش پیدا میکند. علاوه بر این نتایج نشان داد که تغییر در وضعیت اجتماعی_اقتصادی و سلامت جسمانی در کاهش عزت نفس در سالمندان نقش موثری دارد. (Orth, Robins, & Trzesniewski, 2012)

    با گذشت سن میزان تاثیر گذاری سالمندان در محیط خانواده کاهش میابد بدین جهت عزت نفس و احساس ارزشمندی  نیز کم میشود و این امر سبب اضطراب رها شدن و عدم توجه از سوی دیگران افزایش میابد و سالمندانی که همسرانشان را از دست داده اند به خاطر سرزنش خود دچار احساس گناه و افسردگی شده زیرا احساس ارزشمندی آنها بیشتر مربوط به دستاورد هاییست که قبلا داشته اند . (عطایی., پیشوایی, گودرزیان, 1395 ،صص 423و427)

   آیا اعتماد به نفس علت یا نتیجه حمایت است؟ تحقیقات قابل توجهی به بررسی روابط بین عزت نفس و حمایت اجتماعی اختصاص داده شده است . در این تحقیق تعداد۹۶۱ نوجوان و جوان در طول ۵ سال پیرامون میزان عزت نفس و

 حمایت اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفتند و نتیجه گرفتند که عزت نفس به طور قابل توجهی سطح بالایی از کیفیت

 حمایت اجتماعی را پیشبینی میکند  ( Heaven, Marshall, Ciarrochi & Parker, 2014)     

منابع:

Heaven, P., Marshall, S., Ciarrochi, J., & Parker, P. (2014, May/June). Is Self-Esteem a Cause or Consequence of Social Support? Child Development,, 85(3), 1276_1286.

Orth, U., Robins, R., & Trzesniewski, K. (2010). Self-Esteem Development From Young Adulthood to Old Age:. PERSONALITY PROCESSES AND INDIVIDUAL DIFFERENCES, 98, 656_ 645.

برک, ل. (1394). رواشناسی رشد (نوجوانی تا پایان زندگی). در تغییرات در عزت نفس (ی. سید محمدی, مترجم, نسخه ویراست ششم, ص. 70_71). تهران: ارسباران.

برک, ل. (1394). روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی). در پیدایش عزت نفس (ی. سید محمدی, مترجم, نسخه ویراست ششم, ص. 533_534). تهران: ارسباران.

عطایی, ر., پیشوایی, م. و گودرزیان, م. (1395, مرداد/ شهریور). ااثر بخشی درمان یاد آور زندگی با تاکید بر خاطره پردازی انسجامی بر عزت نفس و اضطراب مردان سالمند بدون همسر. مجله ی علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار, 23(3), ص. 123،127.

وندر زندن, ج. (1389). روان شناسی رشد (1و2). در عزت نفس :.چه ارزشی دارم (ح. گنجی, مترجم, نسخه ویراست دوم, ص. 141). تهران ،: ساوالان.

سوالات مدرس:

1- در تحقیق  طولی 5ساله (2014) Heaven  و همکارانش چه ارتباطی بین عزت نفس و حمایت اجتماعی به دست آمد؟
2- در تحقیق طولی 16 ساله عزت نفس از سن نوجوانی تا سن سالمندی   (Orth, Robins, & Trzesniewski, 2012) روند تغییرات عزت نفس به چه شکل مطرح شده است؟

شکاف نسلی

رویا شیبانی  _  غزاله جعفرزاده کرمانی  2 / 10 /1396 

 کلاس 10- 12

در هردوره از زمان انسان ها به واسطه آموزه ها ، تجربیات و امکاناتی که در اختیاردارند نسبت به یک دوره قبل یا بعدازخودارزش های متفاوتی دارند.تغییر ارزش‌ها از یک نسل نسبت به نسل گذشته منجربه تفاوت نسلی می‌شود. در برخی مواقع تغییر ارزشی ایجاد شکاف نسلی می‌شود .(ربانی و محمدزاده ،1392 ،ص66)  

شکاف نسلی: اختلافی در رفتار یا نگرش افراد سالمند با جوانان که سبب عدم فهم متقابل آنها از هم می‌شود (فرهنگ آکسفورد به نقل از درزیان رستمی و منصوری سده ، 1392 ،ص 81).

ابتدا به بررسی چند پژوهش می پردازیم که رابطه مذهب با شکاف نسلی را بررسی کرده اند :

 نخستین پژوهش تحقیقی است که به مقایسه ارزش‌ها و باورهای دینی بین جوانان و والدین آنها درسال92 در یزد پرداخته است. حجم نمونه‌ی این پژوهش 400 نفر بوده، 200نفر جوانان 200نفر والدین آنان. جهت جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه جهت‌گیری مذهبی استفاده شده که بر روی30نفر بررسی شده است.این پژوهش در پی آن بوده که بررسی کند آیا بین ارزش‌های دینی جوانان در شهر یزد و والدین آنها تفاوتی وجود دارد یا نه؟ اگرچه عوامل بسیاری مانند: مدارس،کتابها ، مؤسسات دینی و والدین بر جامعه‌پذیری و دینداری فرزندان مؤثرند اما در این بین والدین مهمترین عامل محسوب میشوند.از طرفی تحقیقات مختلف نشان داده میزان تشابه اعتقادی در والدین و فرزندان آنها به نوع رابطه بین آنها مرتبط است و با هم رابطه مستقیم دارند .در پایان بیان کرده اگرچه تفاوت معناداری بین دو نسل بررسی شده وجود دارد اما این تفاوت به حدی نیست که به شکاف نسلی منجرب شود بلکه نوعی فاصله نسلی است .(پوریانی و طرزجانی ،1392 صص77_92)

درپژوهشی دیگر، شکاف نسلی دربعد مناسک دینداری درمیان دونسل دهه 50(بزرگشالان) ونسل دهه 70(جوانان)مورد بررسی قرارگرفته است . در این تحقیق از روش کیفی برای تحلیل داده ها در مورد میزان دینداری وفهم علل این شکاف استفاده شده است ، و 8 نفر را مورد بررسی عمیق قرارداده ( 4نفراز نسل 50 و4 نفر از نسل 70 ) . مهمترین فرضیه مطرح شده دراین پژوهش این بوده که آیا بین دونسل جوان (دهه 70)وبزرگسال (دهه 50 ) در اعتقادات دینی و دینداری شکاف و فاصله وجود دارد یا نه؟ ودر صورت وجود فاصله نسلی کدام یک از دونسل معتقدترهستند و بعد مناسک دینداری در آنها پررنگ تر است . نتایج بیان کرده که بین نسل دهه  50 و70 از نظر جنبه های مختلف نگرش نسبت به مناسک دینی ، احساسی ، عملی ، شناختی شکاف رخ داده است. دهه 70 با انکه از نظر احساسی با مناسک دینی همراهی نشان میدهد اما از نظر علمی و شناختی نه تنها همراهی نشان نمی دهد بلکه در بعد اجتماعی مناسک دینی به مخالفت با آن پرداخته است ودر نهایت  با تحلیل داده ها به این نتیجه رسیده که دهه 70  نسبت به دهه 50 تمایل وگرایش کمتری نسبت به مناسک دینی در تمام ابعاد ذکر شده در قسمت قبل  دارند .(مهری و رحمانی ،1391 ، صص9_36)

در پژوهشی دیگر که در سال 92 انجام شده رابطه متغیرهای دیگری بغیر از مذهب نیز باشکاف نسلی بررسی شده است . جامعه آماری این تحقیق 300 نفر از دانش آموزان بوده که توسط نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای  دز شهر سراب انتخاب شده اند . برخی متغیرهای بررسی شده  شامل : سن ، جنسیت ، میزان تحصیلات پدران ، استفاده از رسانه های جدید بوده اند . نتایج تحلیل داده ها دراین پژوهش به شرح زیر است : شکاف نسلی بین والدین و دانش آموزان در دو جنسیت دختر و پسر  تفاوتی معناداری نداشته است ، بین میزان تحصیلات پدران و شکاف نسلی بین انها و فرزندانشان رابطه ایی معنادار و مستقیم وجود دارد یعنی با افزایش یا کاهش میزان تحصیلات پدران شکاف نسلی نیز افزایش یاکاهش می یابد (در خانواده هایی که در طبقات پایین جامعه زندگی می کنند وفرزندان انها تحصیلات عالی دارند شکاف نسلی بیشتر احساس میشود) . بین استفاده از وسایل ارتباط نوین و شکاف نسلی نیز رابطه ای معنادار وجود دارد به این معنی که هرچه میزان استفاده از وسایل ارباط جمعی افزایش یابد میزان شکاف نسلی نیز بیشتر میشود در این مورد توضیح داده با ظهور اینترنت و فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی جدید ، نسل کنونی پیام هایی رادریافت می کنند که میتواند سنت ها و الگوهای فرهنگی و نسلی و اجتماعی جوامع و روابط نسلی انها را دگرگون کند و به چالش بکشاند . در این پژوهش نیز مانند دو پژوهش  قبلی ذکر شده نتیجه ای مشابه در مورد متغیر مذهب حاصل شده است : هرچه میزان احساس دینداری بالاتر باشد از میزان شکاف نسلی کاسته خواهد شد . در توضیح متغیر سن بیان کرده هرچه سن افراد جامعه بالاتر باشد بر میزان شکاف نسلی  افزایش می یابد . در پایان تحقیق بیان شده به علت استفاده فراوان نسل جدید از رسانه های نوین که سبب خلق دنیای جدیدی برای انها شده است و اینکه دیگر چندان فرمان برداری از دیگران ندارند (به خصوص پدر ومادر )و همچنین افزایش روند فرد گرایی در آنها باید این مشکل بزرگ را از راه همین ابزار های ارتباطی جدید حل کرد و همچنین سرمایه گذاری بیشتری درآموزش زمینه های خانوادگی و اجتماعی باید انجام شود . (احمدی و احیایی ، 1392 ، صص 1_27)

درپژوهشی که حول بررسی نقش تکنولوژی های نوین در هویت فرهگی جوانان بر روی 305 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد به روش پیمایشی انجام شد ، یکی از فرضیه های مورد بررسی این بود : آیا بین استفاده از ماهواره و اینترنت به عنوان بخشی از تکنولوژی های نوین  با ایجاد شکاف نسلی ارتباطی وجودداردیانه ؟ در این پژوهش نیز مانند یکی از پژوهش های قبلی ذکر شده ، این نتیجه حاصل شد که درگذشته فرایند جامعه پذیری و انتقال ارزش ها و فرهنگ ها توسط  مدرسه ، خانواده و نهاد هایی انجام می گرفت که افرادی از نسل قبلی مانند: پدر ، مادر و معلم در آن نقشی بسیار مهم داشته اند اما امروزه دسترسی آسان به اینترنت واستفاده از امکانات رسانه های نوین نقشی مهم در شکل گیری ارزش ها و باورهای نسل جوان دارد و سبب ایجاد نظام ارزشی  متفاوت از نسل پیشین در انها شده است . و همچنین از انجا که  این رسانه ها سبب رشد فرد گرایی وسست شدن پیوند های خانوادگی وگروهی واجتماعی شده اند روند ایجاد شکاف نسلی را سرعت می بخشند . درپایان پژوهش نیز به وضوح بیان شده که ارتباط مستقیمی بین استفاده از اینترنت و ماهواره و ایجاد شکاف نسلی وجود دارد به این صورت که این دو متغیر بر هویت فرهنگی جوانان تاثیر گذاشته و به مرور زمان  سبب شکاف نسلی میشود . در این بین نقش اینترنت پررنگ تر است زیرا اینترنت امکان بازیابی و بررسی مجدد مطالب رافراهم میکند وهمچنین امکان برقراری ارتباط مستقیم و شخصی را برای کاربران خود ایجادکرده است.(منصوری سده و درزیان رستمی ،1392 ،صص 77_102)

منابع :

ربانی , ع. محمدزاده , ع. (1391).بررسی کیفی شکاف نسلی ارزشی بین مادران ودختران در مشهد باتاکید بر ارزش های دینی نشریه جامع شناسی کاربردی ,23 (2) ,ص 65_88 .

درزیان رستمی, ح . منصوری سده, م. (1392).نقش تکنولوژیهای نوین در هویت فرهنگی جوانان .نشریه فرهنگ ارتباطات, (3) 9 ,ص77_102 .

پوریانی, م. اسلامی طرزجانی, ع. (1392). مطالعه مقایسه ای تحولات ارزش ها وباور های دینی بین نسل امروز وگذشته در شهرستان یزد .نشریه  مطالعات علوم اجتماعی ایران, (10) 38 ,ص 72
_99 .

بهار, م. رحمانی , س. (1391). بررسی شکاف نسلی به لحاظ وضعیت دینداری دونسل دهه 50 و 70 .نشریه جامعه شناسی مطالعات جوانان, (3) 36 .ص9_36 .

احمدی, ا . احیایی, پ. (1392) بررسی شکاف نسلی وعوامل مرتبط با آن . نشریه جامعه پژوهشی فرهنگی, (4) 4 ,ص1_27 .

سوالات مدرس:

• 1- شکاف نسلی را تعریف کنید.
• 2- در مقاله احمدی و احیایی (1392) با عنوان " بررسی شکاف نسلی وعوامل مرتبط با آن" ارتباط چه عواملی با شکاف نسلی تایید شده (3مورد) و ارتباط  چه عاملی با شکاف نسلی تایید نشده است؟

نظریه شای

سارا ریگی و صفیه ریگی /تاریخ ارائه :2 دی

کلاس 10 -12

مراحل رشد شناختی از نظر شای :مرحله 1 فراگیری:در آغاز کودکان و نوجوانان به اکتساب یا تصاحب شناخت دست می یابند .مرحله 2دستیابی :در گستره ی از 18 سالگی یا 20 سالگی تا اوایل دههی 30 شناخت به منزله ی تحقیق شخصی است یعنی فرد شناخت را فقط به دست نمی اورد بلکه میخواهد ان را با ابزار صلاحیت به کار بندد .مرحله 3مسئولیت:در گستره ای که اواخر دهه ی سوم زندگی تا شصت سالگی است شناخت بر حسب مسئولیتی که فرد دارد حاصل میشود و مبتنی بر تعهد نسبت به دیگران است.مرحله 4 اجرایی:گستره ای از سی سالگی یا چهل سالگی تا پیری گستره تعهد اجتماعی نیز هست که در ان فرد افزون بر مسئولیت های خانوادگی مسئولیت نظامهای اجتماعی را بر عهد دارد و باید بر وحدت بخشیدن به روابط پیچیده سطوح مختلف بپردازد.مرحله 5 ادغام مجدد:و بلاخره در گستر ه ای که مربوط به بزرگسال سالخورده یا در راه پیری است وهله ایجاد وحدت و تمامت مجدد است و فرد بیشتر بر هدفهای اعمال خویش متمرکز است و از بسیاری از فعالیت ها انصراف حاصل می کند.(شای،1979؛به نقل از منصور،1393،ص 220)

بیشتر مطالعات شای تاکید بر ادغام مجدد بود.در سال های اواخر زندگی بین 70 یا 75سالگی دانش ،نگرش هاو ارزش های خود را دوباره بررسی و ادغام می کنند تا از ان ها به عنوان راهنمایی برای ایکه چه دانشی فرا بگیرد استفاده کند نظارت اجرایی کمتر اهمیت دارد.شای معتقد بود که سوال دوران کودکی چه باید بشناسم؟در فرد بالغ این سوال چه چیزی را باید بدانم؟به چرا باید بدانم؟تغییر می کند.این مرحله که ادغام مجدد و مرحله نهایی است مطابق مرحله یکپارچگی نظریه اریکسون است.افراد سالخورده کمتر از جوانان وقت خود را برای کار هایی که به نظر شان بی معنی است هدر می دهند وتلاش زیادی برای حل یک مسئله نمی کند مگر آنکه مشکلی باشد که اغلب در زندگی با ان مواجه است یا مسئه حیاتی. ;Berg, Kaczynski ,chlderone, strough, 1994)به نقل از,wilis,2000,p179, schaie)

بر اساس نظریه شای در پایان عمر نیاز به اکتساب مهارت های جدید یا تنظیم تاثیرات تصمیم گیری ها کاهش می یابد اینده به نظر کوتاه تر شده و باز نشستگی به برخورد با این تاثیرات را از بین می برد انچه اکنون اتفاق می افتد سرو سامان دادن مجدد توانایی های شناختی در قالبی ساده تر است .تاکید بر آثار عقلانی پیچیده در موقعیت های معنی دار است .به طور کلی شای رویکرد جنبه شهودی داشته واز محدود تلاش هایی است که تحول عقلانی را در فراخنای زندگی تشریح میکند.(شای، 1978،1977،؛به نقل از معتمدی ،اژه ای،1382)

پیری شناختی با بررسی تجربی عملکرد حافظه و زبان مواجه است .تغییرات در سیستم عصبی مرکزی علت اصلی کاهش در عملکرد شناختی است.در حال حاظر تصور می شود که افراد سالمند در بازیابی اطلاعات از حافظه زمانی که محل اطلاعت بازیابی پیچیده است  کند عمل میکند. همچنین ظرفیت حافظه کاری یعنی اطلاعات ذخیره شده که باید بلافاصله در دسترس باشد با افزایش سن کاهش می یابد .کمبود حافظه که با افزایش سن رخ می دهد شامل وظایف غیر کلامی حافظه مانند (یاد اوری مکان،چهره،فعالیت ها )نشان می دهد .افراد سالمند در حفظ وظایف ساده مبتنی بر زمان هستند در معرض کمبود هستد همچنین کاهش حجم کرتکس به ویزه در هیپوتالاموس و کاهش فعالیت مغز در کاهش عملکرد حافظه در سالمندان دخیل بوده.(Hoyer,Verhaeghn,2006;salthouse,1999;smith,1996به نقل از شای،2001)

تحقیق طولی شای در سیاتل :یافته های طولی شای به طور مشروح نشان می دهد پنج عاملی که در اوایل و اواسط بزرگسالی افزایش می یابند:توانایی کلامی،استدلال قیاسی،حافظه کلامی،جهت یابی فضایی ،توانایی عددی ،مهارت های متبلور و سیال را در دارند.مسیر های تعغیر انها تایید می کند که میانسالی دوره اوج عملکرد در تعدادی از توانایی ذهنی بسیار پیچیده است.بر طبق این یافته ها افراد میانسال از لحاظ عقلانی در بهار زندگی هستند نه بر طبق پندار های قالبی در اوج پیری .

وهمچنین سرعت ادراک نوعی مهارت سیال که به موجب ان ازمودنی ها باید مثلا در یک محدودی زمانی مشخص کند که کدام یک شکل یا مدل همانند یا یک جفت چند رقمی همانند متفاوت هستند .سرعت ادراک از 20 الی 30 سالگی تا اواخر 80 الی 90 سالگی کاهش یافت .این الگو با تحقیقات زیادی که نشان می دهد پردازش شناختی با افزایش سن کند می شود هماهنگ است. همچنین در اواخر عمر عوامل سیال(جهت یابی فضایی،توانای عددی،سرعت ادراک)در مقایسه با عوامل متبلور (توانایی کلامی،استدلال قیاسی،حافظه کلامی )کاهش بیشتری نشان می دهد.(ویلیز،شای،1999؛مک آردل،وهمکاران،2002؛به نقل از برک ص 229)

تفاوت های فردی و گروهی نیز در مهارت های عقلانی بزرگسالان تاثیر دارد .برخی بزرگسالان بخاطر بیماری یا محیط های نامطلوب خیلی زودتر از دیگران افت عقلانی می کند بزرگسالانی که مهارت های عقلانی خود را بکار میگیرند انها را به مدت طولانی حفظ می کند. در تحقیق طولی سیاتل افت شناختی در افرادی که تحصیلات بالای متوسط، مشاغل پیچیده و فعالیت های اوقات فراغت تحریک کننده ی داشتند به تاخیر افتاده بود و افرادی که شخصیت انعطاف پذیر و زندگی زناشویی با دوام داشتند و به بیماری های قلبی و عروقی و بیماری های مزمن دیگر مبتلا نبودند نیز توانایی های ذهنی خود را تا اواخر بزرگسالی حفظ کرده بودند همچنین مرفه بودن از لحاظ مالی با رشد شناختی مطلوب ارتباط داشت.(شای،1996،2000،2011؛یو وهمکاران،2009؛به نقل از لورابرک ص 301)

منصور،محمود،(1393)روانشناسی ژنتیک .تحول روانی از تولد تا پیری.تهران :سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.

Schaie,K.W,willis.sherry (2000).A stge theory model of adult cognitive development revisited.In R.L.(Eds).175-193.New York:springer.

معتمدی عبداالله ،اژه ای جواد،(1382).تحلیل ماهیت هوش در دوره سالمندی و رابطه آن با سالمندی موفق،مجله روانشناسی،7(4)،421-398.

Schaie.k.w(2001),cognitive Aging.international encyclopedia of  the and behavioral soiences(second Edition).(3).2075-2072.

برک،لورای(1386).روانشناسی رشد .مترجم :یحیی سید محمدی .نشر ارسباران

سوالات مدرس:

• 1- 5 مرحله رشد شناختی از نظر شای را نام ببرید و هر کدام را مختصرا توضیح دهید.
• 2- در تحقیق طولی سیاتل افت شناختی در چه افرادی به تاخیر افتاده بود؟

مزاج یا خلق و خو

وجیهه اکبرزاده مقدم و فاطمه زرگر_22/7/1396

کلاس 10- 12

 خلق و خو یک احساس پایدار و منتشر است که بر ادراک فرد از دنیا و عملکرد او تاثیر میگذارد(مقایسه خلق و خوی شیرخواران دارا و فاقد مشکلات تغذیه ای:راضیه نصیر زاده،محمدعلی مظاهری_مجله علوم پزشکی صدرا_زمستان_95صص35تا44) خلق و خو کمی بعد از تولد نمودار و در اعمال کودك منعكس می شود. چگونگی رفتار است که معمولا به عبارت دیگر، چگونگی تعامل با دوستان، واکنش به تغييرات و پاسخگویی به محركهای محيط را در بر می گيرد.(خلق و خوی کودک:زهرا میرمحمدی_رشد آموزش پیش دبستانی دوره چهارم شماره 2 زمستان 91 صص 40تا43 ) در بحث ساختار خلق و خو سه تیپ کودک وجود دارد: کودک راحت،کودک دشوار و کودک کندجوش،35 درصد کودکان در هیچ یک از این طبقات جای نگرفتند در عوض آنها آمیزه ی منحصر به فردی از خصوصیات خلق و خو را نشان دادند.درسال 1956 توماس و چس تحقیق طولی نیویورک را آغاز کردند این تحقیق درباره ی رشد خلق وخو بود که در آن 141 کودک از اوایل نوباوگی تا بزرگسالی پیگیری شدند.نتایج نشان دادند که خلق و خو میتواند احتمال تجربه کردن مشکلات روانشناختی کودک را افزایش دهد یا از کودک در برابر عوارض منفی زندگی خانوادگی بسیار استرس زا محافظت کند.توماس و چس(1977) معلوم کردند که روش های فرزند پروری میتوانند خلق و خوی کودکان را به مقدار زیاد تعدیل کنند.دربحثی دیگر بچه های چینی و ژاپنی درمقایسه با نوباوگان سفیدپوست آمریکایی،کمتر فعال ،تحریک پذیر، و از خود صدا در می آورند،وقتی ناراحت هستند راحت تر تسلی می یابند، و خود را بهتر ساکت میکنند(کاگان و همکاران،1994؛لویس،رامسی و کاواکامی،1993) (کتاب رشد،تالیف:لورا برک_ترجمه:یحیی سید محمدی_جلد اول_چاپ سی و سوم،زمستان95_ص339و400) مطالعات پیشین به بررسی ارتباط خلق و خوی کودکان و تغذیه پرداخته اند این پژوهش بین 25نفر شیرخوار که مشکلات تغذیه ای داشتند و 25 شیرخواری که فاقد مشکلات تغذیه ای بودند اساس متغیرها سن،جنسیت،ترتیب تولد شیرخوار،سن و تحصیلات والدین همتاسازی شد.ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسش نامه ی سنجش خلق و خوی شیرخوار (IBQ)بود که نخستین بار توسط ماری روت بارت طراحی و ارائه گردید.ابزار دیگر مورد استفاده پرسش نامه سلامت عمومی (GHQ-28)بود که توسط گلدبرگ تدوین شده است.براساس نتایج مطالعه حاضر،شیرخواران دچار مشکلات تغذیه ای ترسوتر و درکل رویکرد بازدارنده ای نسبت به چیزهای تازه داشتند علاوه براین خلق و خوی غمگین و همچنین پریشانی در برابر محدودیت ها داشتند.(مقایسه خلق و خوی شیرخواران دارا و فاقد مشکلات تغذیه ای:راضیه نصیر زاده،محمدعلی مظاهری_مجله علوم پزشکی صدرا_زمستان_95صص35تا44)از آنجا که واکنش به درد به طور گسترده ای از فردی به فرد دیگر متفاوت است و مدیریت درد یکی از موضوعات اساسی در رفع درد و رنج مختلف مردم است پس نیاز به مداخلاتی ست که بهتر بتواند تفاوت های بین فردی را هدف قرار دهد که یکی از این تفاوت ها خلق و خوست این مطالعه با جستجو در سایت های sid,googel,sciencedirect,EBSCO در بازه2010-2000صورت گرفته و فقط مقالات مربوط به کودکان بررسی شده.خلق و خو میتواند درک از درد و پاسخ به درد را تحت تاثیر قرار دهند.تفاوت در خلق و خو بعنوان یکی از عوامل کمک کننده در تفاوت درون و بین فردی و حساسیت و واکنش به محیط و پاسخ به درد توسط برخی نویسندگان مورد توجه بوده و پاسخ کودکان به استرس در زندگی روزمره و حوادث ناخوشایند توسط خلق و خوی شان شکل میگیرد و خلق و خو توسط توماس و چس به سبک رفتاری تعریف شده.تحقیقات نشان داده اند بین ابعاد خلق و خو و شدت و درک درد ارتباط وجود دارد.تحقیقات نشان داده اند بین بعد شدت خلق و خو و دوزهای مسکن بعد از عمل رابطه وجود داردپس خلق و خو چند جنبه از درد یا سیستم پاسخ به درد را تحت تاثیر قرار میدهد.خلق و خو بر میزان آگاهی از درد از طریق آستانه تحریک و پریشانی و ابعاد رفتاری درد از طریق شدت،خو،فعالیت موثر است.ابعاد خلق و خوی کودک مثل ریتم پذیری،شدت خلق و خو میتواند بر آگاهی والدین از درد کودک هم اثر گذارد(هشتمین همایش کشوری پرستاری کودکان،مهرماه1389،خلاصه مقالات فارسی)سلامت روان برای هر انسان در طول دوره حیات امری الزامی ست و برای زنان بعنوان مادر بسیار حائز اهمیت است.مزاج مادر،تفکراتش و حتی شیرش و بطور کلی شخصیتش بر فرزند اثرمیگذارد.مطالعات نشان داده اند اختلالاتی مثل کندی در سخن گفتن،کاهش میزان جنب و جوش و...میتواند از آثار ناگوار محرومیت از مادر بحساب آید.مهم ترین خصوصیت موثر طفل در ایجاد دلبستگی و رابطه با مراقب خلق و خوی اوست.خلق و خو و دلبستگی پوشاننده یک دیگرند و میتوانند برهم تاثیر گذارند و همچنین با کمک یکدیگر میتوانند رفتارهای آتی مثل بازداری های رفتاری و اجتماعی را پیش بینی کنند..خلق و خوی طفل متاثر از خصوصیات اخلاقی مادر،سن و تحصیلات مادر،ژنتیک و...است.پژوهش حاضر از نوع طرح های علی-مقایسه ای ست.جامعه آماری کلیه مادران بین سنین 30-23 سال با مدرک حداقل لیسانس که فرزند اول خود را بدنیا آورده و فرزندشان در محدوده 12-3ماه با سلامت جسمانی است.حجم نمونه 60نفر.ابتدا از مادران خواسته شد اگر مایلند پرسشنامه عمومی پر کنند براساس نمرات مادران به دو گروه دارای سلامت روانی و فاقد سلامت روانی تقسیم شدند.مرحله دوم پرسشنامه خلق و خوی شیرخوار در سه ماه متوالی بزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه سنجش خلق و خوی شیرخواران(IBQ)و(GHQ28) وبرای بررسی تفاوت دو گروه آرمودنی مادران دارای سلامت روانی و مادران فاقد سلامت روانی از نظر خلق و خوی شیرخوارانشان از سه آزمون tمستقل استفاده شد.از آنجا که داده ها کمی پیوسته واز آزمون t استفاده شده برای بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کالموگروف اسمیرنف استفاده شد.افسردگی مادر ارتباط تنگاتنگی با افزایش گزارشات در مورد عواطف منفی کودک دارد.سلامت مادر ارتباط معناداری با خلق و خوی شیرخوار داشت وآشفتگی های روانی مادر میتواند تاثیر ماندگار بر تکامل روند تنظیمی کودک و خلق و خویش داشته باشد(مقایسه خلق و خوی کودکان شیرخوار(12-3ماه)در مادران واجد وفاقد سلامت روانی-مجله ی دانشگاه علوم پزشکی کرمان دوره ی هفدهم،شماره ی1،ص79-68، 1388-غزاله حاجیوند،دکترعباسعلی الهیاری،دکتر سید کاظم رسول زاده طباطبائی)

سوالات مدرس:

1-  دو جمله درباره ویژگی های مزاج یا خلق و خو بنویسید.

2-  درسال 1956 توماس و چس تحقیق طولی نیویورک را آغاز کردند این تحقیق درباره ی رشد خلق وخو بود که در آن 141 کودک از اوایل نوباوگی تا بزرگسالی پیگیری شدند، در این پژوهش متغیرهای زیر چه ارتباطی با هم داشتند؟ (برای هر کدام فقط یک جمله)

الف) ارتباط بین خلق و خو و مشکلات روانشناختی کودک

ب) ارتباط بین خلق و خو و عوارض منفی زندگی خانوادگی بسیار استرس زا

ج) ارتباط بین و خلق و خوی کودک و روش های فرزند پروری

i-font-family늷�?B